عالم به حقایق أشیا کما هی
شخصیت عظیم جناب اوحد الموحدین شیخ اکبر سیدی محیی الدین بن عربی آنقدر عظیم است که نه مجذوبی با جذبه به آن راه دارد و نه سالکی با مجاهده به آن می رسد و نه طایر عقل و خیال کسی را بدان مقام شامخ راه است مگر کسی را که خدا بخواهد . و اساسا آن وجود عرشی به لفظ و عبارت در نمی آید .
ای برون از وهم و قال و قیل من خاک بر فرق من و تمثیل من
وصف آن وجود مبارک را باید از خود حضرتش شنید که :
عشق را از کس مپرس از عشق پرس |
عشق ابر درفشانست ای پسر | |
ترجمانی منش محتاج نیست | عشق خود را ترجمانست ای پسر |
حضرت شیخ اکبر سیدی محیی الدین بن عربی در ابتدای رساله ی شریفه ی انشاء الدوائر می فرمایند :
أما بعد فإن الله سبحانه لما عرفنی حقائق الاشیاء علی ما هی علیه فی ذواتها و أطلعنی کشفا علی حقائق نسبها و اضافاتها . . .
در این عبارات حضرت شیخ مبی فرمایند که خداوند ایشان را به حقایق اشیاء آن طور که اشیاء در ذاتشان آنگونه هستند و حقایق نسب و اضافات اشیاء مطلع گردانیده است .
بعد از شنیدن این جملات خود به خود ذهن انسان به یاد فرمایش پیامبر عظیم الشان می رود که می فرمود :
اللهم أرنی الأشیاء کما هی
خداوندا اشیا و موجودات را آن گونه که هستند به من بنما .